Cümle Çeşitleri

CÜMLE ÇEŞİTLERİ

Cümleler; yükleminin türüne ve yerine, anlamlarına, oluşturulma biçimlerine göre değişik gruplara ayrılır. Bu grupları şöyle sıralayabiliriz:

1. Yüklemine Göre Cümleler

2. Öğe Dizilişine Göre Cümleler

3. Anlamına Göre Cümleler

4. Yapısına Göre Cümleler

Yüklemine Göre Cümleler

Cümleler, yüklemlerinin sözcük türüne göre ikiye ayrılır:

1. Eylem Cümlesi

Yüklemi basit ya da bileşik çekimli eylem olan cümlelerdir.

Uzun yıllar bu işyerinde çalıştım.

Bu cümlenin yüklemi “çalış-” eylemi olduğundan cümle, eylem cümlesidir.

Aşağıdaki cümleler, yüklemleri çekimli bir eylem olduğundan eylem cümlesidir.

Öğretmenimizin sorduğu soruyu çözemedik.

Annem, her günkü gibi kapıda bekliyordu bizi.

Önerilerimizi bir türlü kabul etmemişti.

2. Ad Cümlesi

Yüklemi ad soylu sözcük ya da sözcük öbeği olan cümlelerdir. Yüklemi eylem olmayan bütün cümleler ad cümlesidir.

Sınavı kazandığı için çok mutluymuş.

Bu cümlenin yüklemi ad soylu “mutlu” sözcüğü olduğundan cümle, ad cümlesidir.

Aşağıdaki cümleler, yüklemleri ad soylu sözcükler olduğundan ad cümlesidir.

Deniz düne göre oldukça sakindi bugün.

En çok sevdiği şey yürümektir.

Bizi günler öncesinden bu geziye çağıran kendisiydi.

Öğe Dizilişine Göre Cümleler

Cümleler, yüklemlerinin cümledeki yerine göre ikiye ayrılır:

1. Kurallı (Düz) Cümle

Yüklemi cümlenin sonunda bulunan cümlelerdir.

Çok uzaklardan kuş sesleri duyuluyordu.

Bu cümlenin yüklemi (duyuluyordu) en sonda bulunduğundan cümle, kurallı cümledir.

Aşağıdaki cümleler, yüklemleri sonda bulunduğundan kurallı cümledir.

Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır.

Eğitim hayatımız boyunca hepimize yardım etti.

Bu konuyu sizinle daha önce görüşmemiş miydik?

Bugün hava her zamankinden daha sıcaktı.

Yine açıklardan dev gibi gemiler geçiyor.

Yurdumun bağına bahçesine bahar geldi.

UYARI: KONUYU DOSYA HALİNDE İNDİRMEK İÇİN TIKLAYINIZ